Osmanlıdaki Tımar Sistemi Hakkında Bilgi

Osmanlıdaki İkta Sistemi Hakkında Bilgi

Soru: Biliyorsunuz İkta/Tımar sistemi pek çok devletin askeri bölümünü oluşturmuş ve vergi toplamayı kolaylaştırmıştır. Ancak duyduğuma göre bu sistemin en başarılı ve düzenli halini kullanan devlet Osmanlı İmparatorluğu imiş. Osmanlıdaki Tımar sistemi hakkında bilgi verir misiniz?

Cevap:

Edindiğin bilgi doğrudur. Osmanlı Devleti ikta yani Tımar sistemini en sistematik, en başarılı kullanan devlettir. Yüzyıllar boyunca Osmanlı devletinden tek kuruş harcanmadan devlete bağlı düzenli ve tam donanımlı bir ordu oluşturulmuş oldu. Osmanlı Devletindeki Tımar sistemini bir kaç başlık altında şöyle inceleyebiliriz:

Osmanlı’da İskan Politikası

İskan, kelime anlamı olarak yurtlandırma, yerleştirmedir. Tarihsel olarak Balkanlarda yapılan fetihlere uygulandı. Askerlerin köy vb. yerlerde halkın işlemiş olduğu tarla vb. yerlerde ödemesi gereken vergiyi orada bulunan askere ödemesiyle oluşan sistemdir. Bir diğer adı İKTA sistemidir.

• İskan politikası ilk defa Orhan bey döneminde kullanılmıştır.
• İskan, genellikle gönüllülük esasına göre yapılmıştır fakat sürgün yoluyla da iskan yapıldığı görülmüştür.
• İskan’a tabi tutulanların bütün ihtiyaçları belli bir süreliğinde devlet tarafından karşılanmıştır aynı zamanda devlet halkı iskana teşvik etmiştir.
• İskan’a tabi olanlara toprak verilmiştir.

İslam Politikasının Amaçları

• Fethedilen bölgelerin Türkleşmesi ve İslamlaşması sağlanarak egemenliği kalıcı hale getirmek.
• Konar-göçer Türkmenleri yerleşik hayata geçirmek istenmesi.

Tımar Sistemi ve Faydaları

• Devletin maaş yükü hafiflemiştir.
• Devlet üretimi sürekli denetim altında tutarak verimlilik sağlamıştır.
• Ucra yerlerdeki köylerde olası eşkiya saldırısına karşı korunmuştur kısaca asayiş sağlanmıştır.
• Göçebe yaşayan Türkmenler yerleşik hayata geçmiştir.
• Vergi düzenli bir şekilde toplanmıştır.
• Ülke bayındır hale gelmiştir.

Tımar Toprakları

Osmanlı’daki tımar sisteminde toprağın büyüklüğüne ve değerine göre 3 sınıfa ayrılmıştır. Bu topraklar gelirine göre farklı sınıftaki insanlara veriliyordu. Bunlar valiler, padişahlar, askerler, sadrazamlar, vezirler veya askerler olabilir. Bu tamamen tımarın kategorisine bağlıdır. Bu kategoriler şunlardır:

1. Has: 100.000 akçeden fazla geliri olan arazilerdir. Bu arazilerden gelen vergiler Padişaha, hanedan mensubuna, vezirlere, deftardarlara ve nişancılara verilir.
2. Zeamet: 20.000 – 100.000 akçe arası geliri olan bölgelere denir. Bu arazilerden gelen vergiler Kadılara, subaşıcılara verilmiştir.
3. Tımar: Yıllık geliri 3.000 ile 20.000 akçe arasında olan topraklara denir. Tımar sistemindeki askerlere verilir.

Bir önceki yazımız olan Metal Nasıl Eritilir başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.