Dört Ana İşlemden Birisi: Bölme İşlemi

Bölme işlemi, matematiğin temelini oluşturan dört ana işlem(toplama, çıkarma, çarpma, bölme) arasında yer almaktadır. İşlemin üç ana elemanı vardır. Bölünen, bölen ve bölüm vardır. Bunun haricinde sonucu etkilemeyen kalan bölümü de bulunmaktadır. Bir sayı bölünen kısmına yazılır ve bölüneni bölmesi istenilen sayıya bölen ismi verilir. Bölen'in bölüneni bölmesi sonrası çıkan sonuca bölüm adı verilir.Bölme işlemi, bir doğal sayının başka bir doğal sayıda kaç kez yer aldığını hesaplamak içinde kullanılmaktadır. Örneğin 30 fındığın olduğu bir kese kağıdında 6 fındık, toplam 5 kere yer almaktadır. Aynı şekilde 30, 6 eşit parçaya bölünmesi 5 sonucunu verecektir.

Kalanlı ve Kalansız Bölme

Bazı durumlarda bölme işlemi kalanlı sonuçlanabilir, bu durum kalanlı bölme olarak adlandırılabilir. Kalanlı bölmeyi en basit haliyle size tarif etmem gerekirse fındık örneğinden devam edebiliriz. Bir kese kağıdında 30 fındık olduğunu hayal edelim. Kese kağıdında 12 değerinin kaç defa olduğunu hesaplamak için eşit şekilde dağıtmayı deneyelim. 2 kere 12 fındık dizebiliriz ancak 3.'yü dizmeye çalıştığımızda elimizdeki fındıkların yetersiz olduğunu fark edeceğiz. Kese kağıdından 24 fındık çıkardıktan sonra 6 fındık kaldı. İşte, eşit olarak bölemediğimiz zaman ayrı kalan bu kısma biz kalan diyoruz.Bölme işlemi sırasında kalan olmaması için doğal sayıların rasyonel sayılar arasından seçilmesi çok önemlidir. Bu şekilde birbirine bölünebilen rasyonel sayılar kullanıldığı zaman kalansız bölmeye ulaşılabilmektedir.

Bölme İşlemi Nasıl Çözülür?

Bölme işlemi ilkokulda öğretilmeye başlanan matematiğin dört ana işleminden birisidir. Genellikle öğrencilere bir nesnenin eşit kısımlara bölünmesi ile öğretilir. Bu nesne bir şeker, bir kalem veya silgi gibi basit nesneler olabilir.Bölme işlemini anlayabilmek için öncelikle bölme işleminin elemanlarını öğrenmen gerekir. Bunun için aşağıdaki resmi incele![caption id="attachment_126385" align="aligncenter" width="622"] Görsel 1: Basit Adımlı Bölme İşlemi[/caption]

• Bölünen: Paylaştırılacak sayıdır.
• Bölen: Sayıyı kaç parçaya ayıracağımızı gösterir.
• Bölüm: Eşit paylara düşen miktardır.
• Kalan: Paylaştırıldıktan sonra artan miktardır. (Her zaman bölen sayısından küçük olmalıdır.)

Bölen hanesindeki sayıyı, bölüne hanesindeki rakamlara tek tek sığdırmaya çalışarak bölme işlemini basitçe yapmaya çalışabilirsiniz. Örneğin Görsel 1'deki bölünen sayımız 20, bölen sayımız 5'tir. 5'i tek tek bölünendeki rakamlara sığdırmaya çalışacağız. 5 rakamı 2 rakamında (20'nin 2'si) var mı diye kontrol ediyoruz, hayır yok. Çünkü 5, 2 rakamından büyüktür. Bu nedenle bir sonraki basamağa geçerek 0'ı dahil ediyoruz ve 20'yi esas alırız. 5, 20'de var mı diye kontrol ediyoruz... Ve evet, var. Şimdi ise kaç defa olduğunu bulalım. 5, 20'nin içerisinde 4 kere geçmektedir, bu nedenle bölüm kısmına 4 yazarız.Bölüm kısmına 4 yazdıktan sonra bölüm kısmı ile böleni çarparız ve bölünenden çıkarırız ve sonucu buluruz. Daha uzun sayıların olduğu bölme işlemlerinde daha uzun adımlar bulunmaktadır. Bunun için sayfada bulunan bölme işlemi robotunu kullanarak işlem adımlarını okuyabilirsin. Senin için özel olarak her işlem için, işlem adımlarını detaylıca anlattık.