1. Kader, kaza, yasa, irade ve tevekkül kavramlarının anlamlarını sözlük ve ansiklopedilerden öğrenip defterinize yazınız.
Cevap:
Kader: Gelecek anlamına gelir.
Kaza: Olay anlamına gelir.
Yasa: İçerisinde çeşitli kurallar olan kitaptır.
İrade: İstek, buyruk anlamına gelir.
Tevekkül: Elinden geleni yaptıktan sonra istediğinin olması için Allah’a dua etmek.
2. Evrendeki ölçü ve düzen ile ilgili bir araştırma yaparak sonuçlarını defterinize yazınız.
Cevap: Evrende mükemmel bir ölçü ve düzen vardır. Vücudumuzdaki damar ağı, gezegen ve yıldızların birbirne çarpmadan milyonlarca yıldır çalışması gibi mükemmel bir ölçü ve düzen mevcuttur.
3. İnsanı diğer canlılardan farklı kılan özelikler hakkında bilgi edininiz.
Cevap: İnsanı diğer canlılardan farklı kılan en önemli özellik akıl ve iradedir. İnsan kendi akli iradesi ile hareket edip karar vermektedir. Bu özellik başka hiç bir canlıda yoktur. Diğer hayvanlar iç güdüleri ile hareket etmektedir.
4. Halk arasında kader ve kaza ile ilgili atasözü ve deyimlerden örnekler araştı rıp defterinize yazınız.
Cevap:
5. Bakara suresinin 255. ayetini Kur’an-ı Kerim mealinden okuyup ayette verilmek istenen mesajları defterinize yazınız.
Cevap: Her şeyin yaradanı yüce Allah (c.c)’dır. Yeri ve göğü yaradan, gezegenleri ve yerdeki taşı yaratan Allah’tır. Allah’ın her şeye gücünün yettiği ile ilgili pek çok mesaj verilmiştir bu ayette.
Etkinlik
Kur’an-ı Kerim mealinden Yasin suresi 39, Hicr suresi 21 ve Mû’minûn suresi 18, ayetlerinden bulunuz. Bu ayetlerde kader kelimesinin hangi anlamlarda kullanıldığını belirleyerek arkadaşlarınızla değerlendiriniz.
Cevap: Bu ayetlerde “kader” kelimesi şöyle verilmektedir. Kader bir kişinin geleceği anlamına gelir. Bu geleceği yazanda ve bilende yalnızca Allah (c.c)’dır.
1.1. Allah (c.c) Her Şeyi Bir Ölçüye Göre Yaratılmıştır
Düşünelim
Bir şeyin ölçülü olması ne demektir? Sizce terzi elbiseyi dikmeden önce niçin müşterisinin ölçüsünü almak zorundadır? Arkadaşlarınızla tartışınız.
Cevap: Bir şeyin ölçülü olması tamamen düzgün çalışması ve bir uygunluğun oluşması için gereklidir. Bir terzi bir kişinin üstüne dikeceği elbisenin tam oturması için o kişinin ölçüsünü alır.
Etkinlik
Ne olurdu? Arkadaşlarınızla tartışınız.
Cevap: Dünya’daki ve uzaydaki denge bozulurdu. Her yer karanlık olur ve her şey uçardı.
Etkinlik
Resimden hareketle Dünya’daki ölçü ve denge hakkında neler söyleyebilirsiniz? Arkadaşlarınızla değerlendiriniz.
Cevap: Resimdeki bilgilerden de görüldüğü gibi hiç olay tesadüf değildir. Her şeyin bilimsel bir şekilde açıklaması vardır. Dünya’daki bu düzenin yaratıcısı Allah’tır ve her şeyi bir uygunluk içerisinde oturtmuştur.
Etkinlik
Kur’an-ı Kerim mealinden Al-i İmran suresi 191. ayet, Bakara suresi 29. ayet, En’am suresi 96. ayet, Zuhruf suresi 11. ayeti bulunuz. Bu ayetlerde nelerin bir ölçü içinde yaratıldığını belirleyerek arkadaşlarınızla değerlendiriniz.
Cevap: İnsan ve tüm kainat bir düzen içerisinde yaratılmıştır.
Etkinlik
Allah’ın evrende her şeyi belli bir ölçü ve denge içinde yaratması insana ve diğer canlılara ne gibi yararlar sağlamaktadır? Arkadaşlarınızla tartışınız.
Cevap: Allah’ın evrende her şeyi bir ölçü ve denge içinde yaratması insanların imanının güçlendirir. Çünkü böylesine mükemmel bir düzeni başka kimse yaratamaz.
Etkinlik
Sizce Kur’an’da, evrendeki ölçü ve düzenin bozulmaması hangi nedenlerle istenmemektedir? Arkadaşlarınızla örnekler bularak tartışınız.
Cevap: Kur’an’da evrenin ölçü ve düzeninin bozulmaması insan neslinin devam etmesi için önemlidir. Mesela küresel ısınma sonucu dünyanın düzeni bozulmuş ve buzullar erimeye başlamıştır. Bu nedenle onlarca şehir sular altında kalıp milyonlarca insan evsiz kalacak.
1.2 Kader ve Evrendeki Yasalar
Düşünelim
Yasa nedir? “Evrenin yasaları” ifadesi sizce hangi anlamları çağırıştırmaktadır? Arkadaşlarınızla konuşunuz.
Cevap: Yasa bir düzen üzerine kurulmuş, değişmez düzendir. Evrenin yasaları bana fiziksel, biyolojik ve toplumsal yasaları çağırıştırmaktadır.
Etkinlik
Siz fiziksel yasalardan hangilerini biliyorsunuz? Fiziksel yasalarla evrendeki düzen arasındaki ilişki nedir? Arkadaşlarınızla tartışınız.
Cevap: Ben fiziksel yasalardan kütle çekim kanununu biliyorum. Kütle çekim kanunu uzaydaki gök cisimlerinin düşmeden bir denge içerisinde nasıl durduğunu açıklar. Evrendeki düzen ile kanunlar hemen hemen aynıdır.
Etkinlik
Arkadaşlarınızla, insanların ölçü ve dengesini bozduğu bir biyolojik yasa bulunuz. Bu yasanın çiğnenmesi dünyamıza ve insanlara hangi zararları vermiştir? Arkadaşlarınızla değerlendiriniz.
Cevap: Çin’de yapılan deneylerde canlı klonlama yapılmıştır. Ayrıca bazı doğmamış çocukların genleri ile oynanmıştır. Bu biyolojik bir yasa ihlalidir ve bu insanlar gelecekte çok büyük sıkıntılar çekecektir.
Etkinlik
Toplumsal yasaların, fiziksel ve biyolojik yasalardan fark ve benzerlikleri nelerdir? Arkadaşlarınızla değerlendiriniz.
Cevap: Fiziksel yasalar çevremizde gördüğümüz cisimlerle ilgilidir. Biyolojik yasalar insanın kendisiyle ilgilidir. Toplumsal yasalar insanların birbirleri arasındaki saygı, güven gibi değerlerle ilgilidir.
Etkinlik
(Ra’d suresi, 11. ayet)
Bu ayette Allah’ın insana yüklediği toplumsal sorumluluk nedir? Arkadaşlarınızla tartışınız.
Cevap: Rad Suresi’ndeki ayette Allah (c.c) insanlara saygı ve güven gibi değerleri sorumlu etmiştir.
2. İnsanın İradesi ve Kader
İrade ne demektir? Neleri seçme ve seçmeme hakkına sahipsiniz? Arkadaşlarınızla konuşunuz.
Cevap: İrade kontrol etmek ve gücü yetmek, istek anlamlarına gelir. Ben gücümün yettiği şeyleri isteyebilirim. Mesela büyüyünce yapacağım işi seçme hakkına sahibim. Ancak doğmadan anne ve babamı seçme hakkına sahip değilim.
Etkinlik
(Müslim, Selam, 98)
Yukarıdaki olayı insanın iradesi ve kader arasındaki ilişki açısından arkadaşlarınızla yorumlayınız.
Cevap: Kader’i yanlış yorumlamamalıyız. Kaderimizde yazılı diye derslere çalışmamazlık yapamayız. Bizim irade gücümüz vardır ve irademizi kontrol ederek kaderimiz yazılır.
Etkinlik
Okulda hangi özgürlük ve sorumluluklara sahipsiniz? Listeleyerek arkadaşlarınızla değerlendiriniz.
Cevap: Okuldaki özgürlük ve sorumluluklarımı şu şekilde listeleyebilirim:
Etkinlik
Allah (c.c) insana yalnızca iyilik veya kötülük yapma yeteneği verseydi, insan sorumlu tutulmasının bir anlamı kalır mıydı? Niçin? Arkadaşlarınızla tartışınız.
Cevap: Hayır bir anlamlı kalmazdı. İnsan iyilik veya kötülük yapmayı kendi hür iradesiyle seçemeyeceği için önceden verilmiş bir görevi yapmış olacaktı. Bu onun suçu olmayacaktı. Ancak şu anda insanın hür iradesi olduğu için yaptıklarından dolayı sorumlu tutulacaktır.
2. İnsanın İradesi ve Kader
Küçük bir çocuğa kanunen yetişkinler gibi ceza verilmemesinin sebebi nedir?
Cevap: Küçük bir çocuk aklını tam olarak nereye kullanması gerektiğini bilmediği için daha az ceza verilir. Ancak yetişkin insanlar iyi ile kötüyü ayırt edebilir bu nedenle daha ağır bir ceza verilir.
Etkinlik: Yukarıdaki halk deyişini, insanın sahip olduğu akıl, irade ve sorumluluk gibi kavramlarıda göz önünde bulundurarak İslam’ın kader anlayışı açısından arkadşalarınızla değerlendiriniz.
Cevap: Kaderimiz önceden bellidir. Ancak kaderimizi bizim irademiz belirler. Biz istediğimizi yapmaya yada yapmamaya karar verecek kadar irade sahibiyiz. Bu nedenle kaderi yanlış yorumlamadan yaşamalıyız.
3. Kaderle İlgili Kavramlar
Düşünelim: Halk arasında yaygın olarak kullanılan “Rızkı bu kadarmış.” , “Ecel gelmiş cihana, baş ağrısı bahane” ve “Herkes nasibinini yer” gibi ifade ve deyişler nerede niçin kullanılır? Sizce bunların kaderle ilişkilendirilmesinin sebebi nedir?
Cevap: Bu tarf ifadeler insanların başına bir sorun, dert ve sıkıntı geldiği zaman kendilerini ve çevresindekileri avutmak için kullanılan ifadelerdir. İnsanlar kaderinin böyle olduğunu düşünerek bu ifadeleri kullanır.
3.1 Rızık ve Emek
Düşünelim: “Emek olmazsa yemek olmaz.” atasözüyle verilen mesaj nedir? Arkadaşlarınızla konuşunuz.
Cevap: Bir şeyi yapmak için emek etmeliyiz. Mesela para kazanmak için mutlaka emek etmeliyiz yoksa kazandığımız para helal olmaz ve hayırlı bir yemek yiyemeyiz.
Etkinlik: “Alın teri” ve “çalıştığının karşılığıın almak” deyimlerini arkadaşlayınızla yorumlayınız.
Cevap: Bu deyimler insanların emek ederek para kazanması veya istediklerini alması anlamına gelir. Bir insan emek ederek istediği şeyi başarır. Genellikle çalışıp para kazanan kişiler için kullanılır.
Etkinlik: “Kime kimsenin rızkını yiyemez. Herkes kendi rızkını yer.” sözü arkadaşlarınızla değerlendiriniz.
Cevap: Din, örf, adet ve geleneklerimizde insanlar kendi rızıklarını kullanabilmelerine izin verilmiştir. Başkasının rızkını gasp etmek veya izinsiz almak büyük bir suçtur.
3.2 Ömür ve Ecel
Düşünelim: Halk arasında “Ömrü bu kadarmış, eceli gelmiş.” gibi ifade ve deyişler nerelerde ve hangi anlamlarda kullanılmaktadır? Arkadaşlarınızla konuşunuz.
Cevap: Bu tarz ifadeler vefat eden insanlar için kullanılmıştır. Her insanın bir ömrü ve eceli vardır. Bu ömrü alacak kişi Allah’tır. Allah istediği zaman insanın ecelini alarak onu ahiretine alır.
Hırsızı takip etmeye ne hacet?
Yukarıdaki hikayede verilmek istenen mesaj nedir? Arkadaşlarınızla belirleyip değerlendiriniz.
Cevap: İyi-kötü, zengin veya fakir her ne olursa olsun her insan bir gün ölecektir. Ölünce gideceği tek yer mezarlıktır.
Etkinlik: Hayatın sonlu olduğunun bilinmesi insanın davranışlarını nasıl etikiler? Arkadaşlarınızla tartışınız.
Cevap: İnançlı bir insan bu hayatın sonunu bildiği için ahireti için çalışmaya başlar. Dünya’da kötülük yapmaz, insanlara yardım eder ve iyilik yapar. Ancak kötü niyetli ve inançsız insanlar için tam tersi olabilmektedir.
3.3. Başarı ve Başarısızlık
Düşünelim: Sizce başarı ve başarısızlık nedir? Bu kavramların kaderle ilişkisi nedir? Arkadaşlarınızla konuşunuz.
Cevap: Başarı bir çaba sonucu istenilene ulaşılmasıdır. Başarısızlıkta tam zıttı olarak istenilen bir şey için çabalanmasına rağmen başarısız olmaktır. Kaderimizde böyledir. Kaderimiz bellidir. Ancak biz bilmediğimiz için; istediğimiz bir şey karşısında çabalarız. Kaderimizde varsa başarılı, yoksa başarısız oluruz.
3.4. Sağlık ve Hastalık
Düşünelim: Sağlıklı olmak ne demektir? Niçin önemlidir? Arkadaşlarınızla tartışınız.
Cevap: Sağlıklı olmak vücudumuzdaki organların ve sistemlerin sorunsuz olarak çalışmasıdır. Sağlıklı olmak insanın rahat bir hayat sürmesi ve yaşaması için önemlidir.
Etkinlik: Size göre hastalığı kader açısından nasıl değerlendirmeliyiz? Arkadaşlarınızla tartışınız.
Cevap: Hasta olup olmamak bizim kaderimizde var. Ancak hasta olduk diye hastaneye gitmemezlik, tedavi olmamazlık yapmamalıyız. Bu kader inancına terstir.
3.5. Tevekkül
Düşünelim: “Önce tedbir, sonra tevekkül” sözü ile anlatılmak istenen nedir? Arkadaşlarınızla konuşunuz.
Cevap: Allah’a bir istek için dua etmeden önce bizim elimizden geleni yapmalıyız. Mesela bir sınava girmeden önce hiç çalışmayıp başarılı olmayı dilemek yanlıştır. Bir sınava çok çalışıp ve girmeden önce tevekkül edersek o duamızın kabul olma ihtimali olur.
Etkinlik: Sizce toplumumuzdaki yanlış kader anlayışının ortaya çıkmasının sebepleri başka nelerdir? Arkadaşlarınızla belirleyerek değerlendiriniz.
Cevap: Toplumuzda yanlış kader anlayışı kulaktan kulağa dolanan sözler ve ümitsizlik sonucu insanların kendini avutmaya çalışması sonucu ortaya çıkmış olabilir.
4. Bir Peygamber Tanıyorum: Hz. Musa (a.s.)
Düşünelim: Toplumuzda çocuklara Musa isminin verilmesinin sebebi nedir? Hz. Musa (a.s.) hakkında neler biliyorsunuz? Arkadaşlarınızla paylaşınız.
Cevap: Çocuklara Musa isminin verilmesinin sebebi, Kur’an-ı Kerim’de adı geçen peygamberlerden Hz. Musa’ya binaeyen olması olabilir.
Etkinlik: Arkadaşlarınızla Hz. Musa’nın hayatını gösteren bir tarih şeridi oluşturunuz.
Cevap: -Bu etkinliği öğretmeninizle yapınız-
5. Bir Ayet Tanıyorum: Ayet el-Kürsi ve Anlamı
Düşünelim: Kürsü ne demektir? Kur’an-ı Kerim’de yer alan bir ayetin kürsü olarak adlandırılmasının sebebi sizce ne olabilir? Arkadaşlarınızla değerlendiriniz.
Cevap: Kürsü normal zeminden daha yüksekte duran bir platformdur. Kur’an-ı Kerimde bir ayetin kürsü olarak adlandırılmasının sebebi, bu ayetin diğer ayetlerden daha önemli ve daha anlamlı bir ayet olduğu için kürsü diye adlandırılmış olabilir.
Etkinlik: Sizce Ayet el-Kürsi’den ne gibi mesajlar çıkarılabilir? Arkadaşlarınızla belirleyerek değerlendiriniz.
Cevap: Ayet el-Kürsi Kur’an-ı Kerim’deki en önemli ayetlerdendir. Bu ayette Allah’ın birliği, dirliği ve gücünden bahsedilmiştir. Allah’ın her şeye gücünün yettiğini ve her şeyden yüce olduğunu belirtir.
A. Aşağıdaki soruları cevaplayınız
1- Evrendeki ölçü ve düzen ile ilgili örnekler veriniz.
Cevap: Gece ve gündüzün aksamadan sürekli oluşması, mevsimlerin oluşması, mevsimlere göre yetişen meyve ve sebzeler Allah’ın yarattığı ölçü ve düzenden kaynaklıdır.
2- İnsanın iradesi ve sorumluluğu ile kader arasındaki ilişki nedir?
Cevap: Allah yaratırken bizim yapacaklarımızı kader denilen deftere yazmış.Biz bu defterde ne yazdığını bilmediğimiz için cüz i irade denilen irademizle yapacağımız şeylere karar veriyoruz. Hz.Allah bizim neye karar vereceğimizi bilir ve o defterde ne yazıyorsa biz cüz i irademizle onu seçeriz.
3- Tevekkül inancı insana neler kazandırır, belirtiniz.
Cevap: Tevekkül ile yaradana teslim oluyoruz ve olmayan şeyler için kendimizi yıpratmamış oluruz.Tevekkül insan psikolojisini olumlu yönde etkiler.Olmasını istediğimiz ama olmayan şeyler için başka çözümler üretiriz.Bu sayede daha verimli ve aktif çalışmış oluruz.
4- Evrende her şeyin bir sonunun olması ne demektir, örneklerle açıklayınız.
Cevap: Allah’tan başka her şeyin bir sonu olduğunu ezeli olmadığını biliyoruz.İnsanlar doğar, yaşar ve ölür.
5- Ayet el-Kürsü’nün ana konusu nedir?
Cevap: Allah’ın varlığı birliği, dirliği ve her şeye hakim olduğu anlatılır.
B. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan noktalı yerleri uygun kavramlarla tamamlayınız.
Cevap:
1) KADER
2) KAZA
3) EVRENİN YASALARI
4) RIZIK
5) TEVEKKÜL
C. Aşağıdaki soruların her biri için dört cevap seçeneği verilmiştir. Seçeneklerden yalnız birisi doğrudur. Doğru seçeneği bularak işaretleyiniz.
Cevap:
1) A
2) C
3) C
4) B
5) C
Ç. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların başına “D” yanlış olanların başına “Y” yazınız.
Cevap:
1)D
2)D
3)Y
4)D
5)Y
6)D
7)D
8)D
9)D
10)D
D. Defterinize “Kadercilik Anlayışı ve Zararlar” konulu bir kompozisyon yazınız.
Cevap: Kadercilik Anlayışı ve Zararlar konulu kompozisyona ulaşmak için şu bağlantıyı takip edin: https://www.forumsinif.com/kadercilik-anlayisi-ve-zararlari-konulu-bir-kompozisyon.html
Ünitemize Hazırlanalım
1-Zekat, sadaka, infak, nisap ve öşür kavramlarının anlamlarını sözlük ve ansiklopedilerden araştırıp defterinize yazınız.
Cevap:
Zekat: Dinen zengin sayılan miktara sahip olan kişilerin belirli bir miktar malı Allah rızası için ihtiyaç sahibi başka bir müslümana vermesine denir.Kelime anlamı olarak, bereket, temizlik, çoğalmak anlamına gelir.
Sadaka:İhtiyaç sahibi kişilere karşılık beklenilmeden yapılan yardımdır.
İnfak:Allah rızası için ihtiyaç sahibine kendi emeğinden vermektir.
Nisap:Dinen mali yeterliliğe denir.
Öşür: Kelime anlamı olarak onda bir manasına gelir.Tarım ürünlerinin bir miktarının zekat ya da sadaka olarak verilmesidir.
2- Kur-an’ı Kerim’de zekat, sadaka, infak gibi doğrudan paylaşmaya yönelik ayetlerin yaklaşık sayısı hakkında bilgi edininiz. Kur-an’ı Kerim’de paylaşma üzerine niçin bu kadar çok durulduğunu araştırınız.
Cevap: Zekat ile alakalı tahmini 31, infak ile ilgili tahmini 45, sadaka ile ilgili tahmini 23 ayet geçiyor.Paylaşmak güzel ahlaka ve iç huzura neden olur.Mutlu olmak için mutlu etmek gerekir.Paylaşarak mutluluk, huzur ve bereket gelir.
3- Çevrenizde yardıma muhtaç birini gördüğünüzde hissettiklerinizi defterinize yazınız.
Cevap: Ona elimden ne geliyorsa Allah rızası için yardım etmek istiyorum.Neye ihtiyacı varsa büyüklerimden yardım alarak onu daha iyi bir konuma getirmeye çalışırım.
4-Bir ilmihalin zekat bölümünü okuyup zekatın kimlerin, nereden ve kimlere vereceğini defterinize listeyiniz.
Cevap: Fakirlere ,yoksullara, borçlulara, yolculara ve Allah yolundakilere verilir.Zekatı nisap miktarı mala sahip olan kişiler kendi kazandıklarından ihtiyaç sahiplerine vermelidir.
5-Kur-an’ı Kerim mezlinden Maun suresini bulup okuyuz. Surenin ana konusunu belirleyip surede verilen mesajları defterinize yazınız.
Cevap:
Düşünelim
“Mutluluk paylaşıldıkça artar, üzüntü paylaşıldıkça azalır.” sözünün anlamı üzerinde arkadaşlarınızla görüşünüz.
Cevap: Mutlu olan bir kimse ile konuştuğunda onun neşesi ile sende neşelenirsin, kendi derdini unutup giderin.Bu sayede mutluluk katlanmış olur.Üzüntüsü olan bir kimse ile konuştuğunda onu teselli edersin ve o da sana anlattığı için biraz rahatlamış olur.Bu sayede de üzüntüsü azalmış olur.
Etkinlik
1- Toplumsal bir varlık olması dışında insanı paylaşma ve yardımlaşmaya yönlendiren hangi sebepler vardır?
Cevap: İnsanların vicdanıdır.Yardım etmek zorunluluk değil kişinin kendi muhasebesinde tuttuğu bir sorumluluktur.
Etkinlik
2- Hangi durumlarda aileniz akraba ve dostlarınızla birlikte olmayı ister onların yardımına ihtiyaç duyarsınız?
Cevap: Manevi olarak zor zamanlar geçirirken, yalnız hissettiğimde, hasta olduğumda onları yanımda görmek isterim.
İsra Suresi 26-30. ayetlerinin meali nedir, ayetlerde paylaşma ve yardımlaşma ile ilgili hangi öğütlerin yer aldığını belirleyiniz.
Cevap:
“Akrabaya, yoksula ve yolcuya hakkını ver. Gereksiz yere de saçıp savurma!”(İsra Suresi 26. Ayet)
” Çünkü savurganlar şeytanların dostlarıdır. Şeytan da Rabbine karşı çok nankördür.”(İsra Suresi 27. Ayet)
“Eğer sen kendin dahi Rabbinden umduğun bir lütfu beklemek durumunda (ihtiyaç içinde) olduğun için onlara ilgi gösteremiyorsan, hiç değilse kendilerine rahatlatıcı bir söz söyle!”(İsra Suresi 28. Ayet)
“Eli sıkı olma, ölçüsüzce eli açık da olma; sonra kınanacak, kendi kendine hayıflanacak duruma düşersin!”(İsra Suresi 29)
“Rabbin rızkı dilediğine bol bol verir de kısar da. Şüphesiz ki O, kullarından haberdardır, onları görmektedir.”(İsra Suresi 30. Ayet)
İsra suresinde verilen öğütler:
ETKİNLİK
Öğrendiklerimizden hareketle arkadaşlarınızla İslam’ın paylaşma ve yardımlaşma ile ilgili öğütlerinde örnekteki gibi ilkeler belirleyip değerlendiriniz.
Cevap:
Herkes imkanları ölçüsünde diğer insanlara yardım etmelidir.
Yardımlaşma sadece insanlar için değil yardıma muhtaç olan her canlı için yapılmalıdır.
Yapılan yardım başa kakmadan ve incitmeden yapılmalıdır.
Yardım ederken gösteriş yapmadan yapılmalıdır.
Elimizdekini paylaşırsak bereketlenir.
Yardım sadece maddi anlamda değil, güler yüzle ya da tatlı sözle de manevi olarak yapılabilir.
2. Zekat ve Sadaka İbadeti
Düşünelim
Zekat ve sadaka ibadeti ile ilgili neler biliyorsunuz?Arkadaşlarınızla paylaşınız.
Cevap: Sözlükte ” artma, arıtma, övgü, bereket” anlamına gelen zekat, dinen zengin sayılacak mala sahip olan müslümanların malının belirli bir payına denir.Sadaka Allah rızası için maddi manevi müslümanlara yardım etmektir.
2.1 Paylaşma ve Yardımlaşma İbadeti olarak Zekat
Düşünelim
“Zekat vermek” ifadesi sizce hangi anlamları çağrıştırıyor?Arkadaşlarınızla paylaşınız.
Cevap: Malını temizleme, malında artma, yardıma muhtaç olanlara yardım etmeyi çağrıştırıyor.
ETKİNLİK
Arkadaşlarınızla zekat konusunda öğrendiklerinizi 5N1K (ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin, kim) formülüyle değerlendiriniz.
Cevap:
Ne: Dinen belirlenen malının bir kısmı
Nerede: Herhangi bir yerde
Ne zaman:Ramazan ayında
Nasıl: Gizli bir şekilde
Niçin: Allah rızası için
Kim:Nisap miktarı mala sahip olan müslümanlar
ETKİNLİK
(Bakara Suresi 262.Ayet)
(Bakara Suresi 264.Ayet)
Yukarıdaki ayetlerden zekat verirken dikkat edilmesi gereken ilkeleri çıkarıp arkadaşlarınızla değerlendiriniz.
Cevap:Yapılan yardım başa kakmadan ve incitmeden yapılmalıdır.Gösterişten uzak sadaka ve zekat verilmelidir. Yapılanlar sadece Allah rızası için yapılmalıdır.
Düşünelim
Halk arasında “Verilmiş sadakan varmış.” sözü niçin söylenir?Arkadaşlarınızla tartışınız.
Cevap: Başa çok kötü bir olay gelecek iken kurtulması ya da çok az zararla kurtulması durumunda daha önce bir sadaka vermiş ki Allah’ta onu büyük kazadan korumuş anlamına gelir.
Etkinlik
Sadaka-i cariye kapsamına giren örnekler bularak arkadaşlarınızla değerlendiriniz.
Cevap: Cami yaptırmak, hayırlı evlat yetiştirmek, çeşme yaptırmak, kimsesiz bir çocuğu giyindirmek gibi yapılan hayırlı davranışlar sadaka-i cariyeye örnektir.
ETKİNLİK
Sizce kültürümüzdeki sadaka taşı uygulamasının önemi nedir?
Cevap: Sadaka taşı sayesinde sadaka veren kişi gizli bir şekilde sadece Allah rızası için verecek ve sadaka verdiği kişiyi görmediği için o insanı incitemez. Sadakayı alan kişide sadaka aldığı için mahcup duruma düşmemiş olur. Bu sayede sadaka vermek gerçek anlamı ile gerçekleşmiş olur.
ETKİNLİK
Arkadaşlarınızla sadaka konusunda öğrendiklerinizi 5N1K formülüyle değerlendiriniz.
Cevap:
Ne? ? Sadaka: Müslüman bir kimsenin Allah rızası için kendi isteğiyle yardıma muhtaç kişilere yardım etmesidir.
Nerede? ? Sadaka dünyanın dört bir yanında mümkünse kimse görmeden verilir.
Ne zaman? ? Sadaka vermenin zamanı yoktur, istenildiği zaman verilebilir.
Nasıl? ? Sadaka kimseyi utandırmadan ve incitmeden verilir.
Niçin? ? Allah rızası için sadaka verilir.
Kim? ? Sadakayı maddi anlamda imkanı olan herkes verebilir.
Düşünelim
Sizce zekat ve sadakanın bireysel ve toplumsal faydaları nelerdir? Arkadaşlarınızla tartışınız.
Cevap: Bireysel anlamda değerlendirecek olursak sadaka veya zekat veren insan kendisini daha mutlu hisseder ve elindekiler olduğu için şükreder. Toplumsal açıdan ise toplumda bulunan yardıma muhtaç insanlara yardım ederek toplumun daha iyi bir seviyeye gelir, birlik, beraberlik ve dayanışmanın artmasını sağlamış oluruz.
ETKİNLİK
Şiirde zekat ve sadakanın hangi bireysel ve toplumsal faydaları vurgulanmaktadır? Arkadaşlarınızla belirleyerek değerlendiriniz.
Cevap: Müslümanların kaynaşması, sosyal yardımlaşma ve dayanışmanın artması faydalarından bahsediliyor.
ETKİNLİK
(Tirmiz, Zekat, 28.)
(Tirmizi, Cum’a 79; İbn Mace, Zühd, 22.)
Yukarıdaki hadislerdeki zekat ve sadakaların hangi faydaları vurgulanmaktadır? Arkadaşlarınızla tartışınız.
Cevap: Hz.Allah sadaka ve zekat vererek günahlarımızın bağışlar ve başımıza gelecek kötü olaylardan bizi korur. Her anlamda kötülüklerden korunmamız gibi faydalardan bahsedilmektedir.
4. Bir Peygamber Tanıyorum: Hz. Şuayb (a.s.)
Düşünelim
Toplumumuzda niçin bazı erkekler çocuklarına Şuayb ismi vermektedir? Hz. Şuayb (a.s.) hakkında neler biliyorsunuz? Arkadaşlarınızla tartışınız.
Cevap:
Hz.Şuayb , Hz. İbrahim’in torunlarından Mikail (a.s.)’ın oğludur. Annesi ise Hz. Lut’un kızıdır. Hz.Şuayb, bozgunculuk yapan, tartıda adaletsiz davranan, putperest ve haksızlık yapan Medyen ve Eykelilre peygamber olarak gönderildi. Hz. Şuayb, Medyen halkını hak dine davet etti.
Medyen halkı ona inanmadı ve ona zulmetmettiler. Sabırla hak dine davet etmeye devam eden mübarek peygamber bir gün ona inananlarla birlikte Allah’ a güvenerek o şehri terk etti. Hz.Şuayb’ın şehri terk etmesinden sonraki gün Medyen halkı ve şehri yerle bir edildi. Hz. Allah kendisine ve gönderdiği peygambere inanmayanları helak etti.
Kendisine inanamayanlar arasında Eyke halkı da vardır. Medyen halkının başına gelenlerin aynısı Eyke halkının da başına gelmiştir.
ETKİNLİK
Sizce Hz. Şuayb’ın (a.s.) kıssasından alınabilecek başka ne gibi mesajlar vardır? Arkadaşlarınızla belirleyerek değerlendiriniz.
Cevap: Hz.Allah’ın açık bir şekilde uyardığı şeyleri yapmamız, Allah’a ve peygamberlerine iman etmemiz gerektiği ve iman edenlerin kurtuluşa ereceği inanmayanların ise azap göreceği mesajlarını alırız.
5. Bir Sure Tanıyorum: Ma’un Suresi ve Anlamı
Düşünelim
Ma’un suresi hakkında neler biliyorsunuz? Arkadaşlarınızla tartışınız.
Cevap: Ma’un suresinde yetimlerin ve yoksulların haklarının gözetilerek yardım edilmesi ve namazın gösteriş yapmadan kılınması gerektiğinden bahsedilir.
ETKİNLİK
Ma’un suresinden başka ne gibi mesajlar çıkarılabilir? Arkadaşlarınızla tartışınız.
Cevap: Yüce Allah’ın hükümlerini, dini ve ahireti inkar eden kişilerin varlığından söz edilerek açıkça bunların kim olduğundan bahsedilmiştir. Bu kimseler yoksulları ve yetimleri küçümseyen, başka kişilere de yardım etmekte nankörlük yapan ve namazında riyakar olan kişilerden oluşur.
A. Aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1. İslam dini, maddi ve manevi paylaşma ve yardımlaşmaya niçin önem verir? Açıklayınız.
Cevap: İslam dini yardımlaşma ve paylaşmaya önem verir. Çünkü paylaşma ve yardımlaşma sayesinde toplumda birlik, beraberlik ve dayanışma artar. Allah (c.c.) insanlar vesilesi ise O’na ibadet etmemiz için bize fırsat verir.
2. İslam dinine göre kimler zekat vermekle yükümlüdür? Belirtiniz.
Cevap: Allah’ın (c.c.) belirlediği belirli bir miktardaki mala sahip olan kişiler zekat vermekle yükümlüdür.
3. Zekat ve sadaka ibadetinin bireysel faydaları nelerdir? Sıralayınız.
Cevap: Zekat ve sadaka ibadetini yapan kimseler yardım ettiği ve Allah’ı (c.c.) hoşnut ettiğini düşünerek mutlu olur. Aynı zamanda yoksul insanları gördüklerinde Allah’ın (c.c) kendilerine verdikleri mallardan dolayı şükür içinde olurlar.
4. Zekat, toplumda fakirlik ve sosyal adaletsizliğin çözümüne nasıl katkı sağlar? Açıklayınız.
Cevap: Zekat doğru miktarda verildiğinde fakirlerin kalmadığı bir müslüman topluluğu oluşabilir. Bu sayede toplumun ekonomik bir sıkıntısı kalmaz. Zenginler mallarını fakirlerle paylaşarak toplumda beraberliği arttırarak fakir insanların azalmasına vesile olurlar.
5. Maun Suresinden çıkarılabilecek ilkeler nelerdir? Belirtiniz.
Cevap: Yoksulları ve yetimleri küçümsemeyiniz, onların haklarını koruyarak yardım ediniz. Namazı gösteriş için değil, Allah rızası için kılınız.
B. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun kavramlarla tamamlayınız.
Cevap:
1. Dinen zengin olan bir müslümanın ibadet niyetiyle yılda bir kere malının ve parasının belirli bir miktarını yoksul müslümanlar başta olmak üzere Kur’an-ı Kerim’de belirlene yerlere vermesi zekat denir.
2. İslam’ da zekat ve hac gibi mali yükümlülükleri yerine getirebilmek için zengin olmanın asgari sınırı veya zenginlik ölçüsüne nisap denir.
3. Kişinin ibadet niyetiyle yaptığı her türlü maddi ve manevi güzel, yararlı iş ve davranışlara sadaka denir.
4. Allah’ın (c.c) hoşnutluğunu kazanmak için kiinin kendi malından harcanmasına, ihtiyaç sahiplerine maddi yardımda bulunmasına infak denir.
5. İslam’da onda bir oranında toprak ürünlerinden alınan zekata öşür denir.
C. Aşağıdaki sorulardan her biri için dört cevap seçeneği verilmiştir. Seçeneklerden yalnızca biri doğrudur. Doğru seçeneği bularak işaretleyiniz.
Cevap:
1) D
2) B
3) D
4) A
5) C
Ç. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların başına (D), yanlış olanların başına (Y) yazınız.
Cevap:
1) D
2) D
3) Y
4) D
5) D
6) D
7) Y
8) D
9) D
1. Din, birey ve toplum arasındaki ilişki ile ilgili bir araştırma yaparak sonuçlarını defterinize not ediniz.
Cevap: Din bireyin hayatının işleyişini ve rehberliğini konu alır. Hayatında neler yapması gerektiğini, neler yapmaması gerektiğini ve hayatını nasıl yaşaması ile ilgili yönlendirmeler yapar. Bunun yanı sıra din, toplumsal düzenide sağlamaktadır.
2. Dinin temel amacının ne olduğu konusunu araştırarak defterinize yazınız.
Cevap: Dinin temel amacı insanı ve toplumu barış ve huzur içerisinde yaşamasını sağlamaktır.
3. İslamın can, akıl, mal nesil ve dinin korunmasına yönelik ne gibi emir ve yasaklar getirdiğini araştırınız.
Cevap: İslam dini insanın canını, malını ve neslini korumakta ve müdahalesi halinde büyük günah olacağı bildirmiştir. Ayrıca insanın aklını kullanarak kötü işleri yapmaması gerektiğini öğütlemiştir. Din, Kur’an-ı Kerim’deki ayetlerde de geçtiği gibi Allah tarafından korunmaktadır.
4. Hz. Yusuf’un (a.s.) hayatı ile ilgili ansiklopedilerden bilgi edininiz.
Cevap: Hz. Yusuf doğduğu zaman öz annesini kaybetmiş, çocuk yaşta kardeşlerinin kıskançlıklarından dolayı kuyuya atılmış ve kervan tarafından bulunup Mısır’a götürülmüştür. Mısırda kendini geliştiren Hz. Yusuf ülkenin veziri olmuştur.
5. Kur’an-ı Kerim mealinden Asr suresinin anlamını okuyunuz. Sureden çıkarılabilecek mesajları belirleyerek defterinize yazınız.
Cevap: İnsanlar iyi işler yapmadıkça, birbirlerine dini öğretmedikçe, sabretmesini bilmedikçe perişan olacağı bildirilmiştir.
1. Din, Birey ve Toplum
Düşünelim
Din kavramı sizde hangi anlamları çağırıştırmaktadır? Arkadaşlarınızla tartışınız.
Cevap: Din bana doğru yol, hayat rehberi, islamiyet gibi kavramları çağırıştırmaktadır.
Etkinlik
Size göre dinin temel unsurları nelerdir? Din hangi boyutları kapsar? Arkadaşlarınızla tartışınız.
Cevap: Dinin temel unsurları insan ve toplumdur. Din insanın hayatını ve toplumsal düzeni konu alır.
1.1. Din Birey İlişkisi
Düşünelim
Din ve birey arasında nasıl bir ilişki vardır? Arkadaşlarınızla değerlendiriniz.
Cevap: Din bireyin ana konusudur. Din bireyin hayatını, düzenini, yaşam biçimini ve ahiretini düzenler. Bu nedenle din ve birey arasında doğrudan bir ilişki vardır.
Etkinlik
“… Bilesisniz ki kalpler ancak Allah’ı anmakla huızur bulur.” (Ra’d suresi, 28. ayet.)
Bu ayeti, dinin insanı bireysel hayatındaki yeri ve önemi açısından değerlendiriniz.
Cevap: İnsanın ruhu dine yöneldikçe, Allah’ı andıkça huzur bulur. Din ve insan doğrudan ilişkili kavramlardır. Bu surede yüce rabbimiz insanların hayatında dinin önemini vurgulamıştır.
1.2. Din Toplum İlişkisi
Düşünelim
Din ve toplum arasında nasıl bir ilişki vardır? Arkadaşlarınızla konuşunuz.
Cevap: Din toplumsal düzeni sağlayarak doğrudan bir ilişki içerisine girer. İnsanların toplum içerisindeki tutum ve davranışlarının nasıl olması gerektiğine kadar her türlü detay konuya Kur’an-ı Kerim’de ve peygamberimizin hadis ve sünnetlerinde erişebiliriz.
Etkinlik
Yukarıdaki ayeti, din toplum ilişkisi açısından arkadaşlarınızla değerlendiriniz.
Cevap: Yukarıdaki ayettede görüldüğü gibi dinimiz toplumsal ilişkileri daha henüz bozulmadan müdahale edilmesini yani dedikodu gibi toplumca hoş karşılanmayan ve toplumsal düzeni bozan davranışları yapmayı yasaklamış, insanlar arasındaki huzurun sağlanmasına özen göstermiştir.
Etkinlik
Size göre İslam’ın getirdiği hangi ilkeler toplumda huzur ve güvenin oluşmasına katkı sağlamaktadır? Arkadaşlarınızla tartışınız.
Cevap: İslamiyetin getirdiği toplumsal ilkeler toplumumuzdaki huzur ve güvenin oluşmasına katkı sağlamıştır. Yüce dinimiz insanların gıybet yapmasını yasaklamış, insanların gizli işlerinin araştırılmasını yasaklamış, borç vermeyi tavsiye etmiş, selamlaşmayı tavsiye etmiş ve bunun yanı sıra alışveriş yaparken, yürürken, misafirlikteyken, hasta ziyaretinde ve daha bir çok yerde huzur ve güvenin oluşmasını sağlamıştır.
Düşünelim
Sizce dinin temel amacı nedir? Arkadaşlarınızla tartışınız.
Cevap: Din; insanların huzurlu, mutlu yaşaması, insanların birbirini severek, kardeş olarak yaşaması için gönderilmiştir. Kısacası dinin temel amacı, insanların birlikte mutlu ve huzurlu yaşamasıdır.
Düşünelim
“Can güvenliği” ifadesi sizde neler çağrıştırıyor? Arkadaşlarınızla konuşunuz.
Cevap: İnsanların yaşamını ve kendi yaşamını tehlikeye atacak davranışlar sergilememektir. Kendi canımızı ve etrafımızdakilerin canını koruyarak can güvenliği sağlanmış olur.
Etkinlik
“…Kim, bir cana veya yeryüzünde bozgunculuk çıkarmaya karşılık olmaksızın (haksız yere) bir cana kıyarsa bütün insanları öldürmüş gibi olur. Her kim bir canı kurtarırsa bütün insanları kurtarmış gibi olur…”
Yukarıdaki ayeti, canın korunması ilkesi açısından arkadaşlarınızla değerlendiriniz.
Cevap: Sadece tek bir kişinin canına kıymak bütün insanlığın canına kıymak gibi olur. Yani büyük günah işlemiş oluruz. Allah’ın gönderdiği canı hiçe saymış oluruz. Bu yüzden cana kıymak yerine, canı kurtarmalıyız. Bir canı kurtarmak, insanlığı kurtarmak gibi olduğundan büyük sevap işlemiş oluruz ve Allah’ın sevgisini kazanırız.
Etkinlik
Size göre İslam’da yaşam hakkının “en temel ve mukaddes hak” olmasının sebebi nedir? Arkadaşlarınızla belirleyerek değerlendiriniz.
Cevap: Allah, insanları yaşaması, insanlığa faydalı olabilmesi için göndermiştir. Bu yüzden insanın canı, en temel hakkıdır. Bundan dolayı can korunmalıdır.
Düşünelim
“Akıl sağlığı” ne demektir? Niçin önemlidir? Arkadaşlarınızla tartışınız.
Cevap: Düzgün davranışlar sergilemek, düşünerek hareket etmek akıl sağlığımızın yerinde olduğunu gösterir. Akıl sadece insanlara gönderilmiştir. Bu yüzden bizim için çok önemlidir. Akıl sayesinde birçok şeyi yapabilir, düşünebiliriz.
Etkinlik
Akıl sağlığını korumak için neler yapılmalıdır? Arkadaşlarınızla belirleyerek değerlendiriniz.
Cevap: Akıl sağlığını bozacak maddeler kullanmamalıyız. O tarz ortamlardan uzak durmalıyız. Bu sayede akıl sağlığımız yerinde olur.
Düşünelim
“Malın korunması” ifadesi sizde neler çağrıştırıyor? Arkadaşlarınızla konuşunuz.
Cevap: Çalıştığımızda elde ettiğimiz kazançla aldığımız malın korunması gerekir. Bu kazanca helal yollardan ulaşmalıyız. İslam dini bize helal yollardan kazanmamızı söylemiştir.
Etkinlik
Ülkemizde haksız kazancı önlemek için devlet tarafından ne gibi tedbirler alınmaktadır? Araştırarak arkadaşlarınızla değerlendiriniz.
Cevap: Marketten aldığımız ürünü iade etmek veya fazla alınan parayı sahibine teslim etmek örnek verilebilir.
Düşünelim
“Nesli tükenmek” ifadesi sizde neler çağrıştırıyor? Arkadaşlarınızla konuşunuz.
Cevap: Yaşayan canlının bazı sebeplerden dolayı hayatına son vermesi ve onun benzerinden başkasının olmamasına nesli tükenmek denir.
Etkinlik
“Hepiniz birer sorumlusunuz ve hepiniz yönettiklerinizden mesulsünüz. Devlet başkanı bir sorumludur ve yönettiklerinden mesuldür. Evin beyi bir sorumludur ve yönettiklerinden mesuldür. Ev hanımı da bir sorumludur ve yönettiklerinden mesuldür…”
Yukarıdaki hadisi, ailede sorumluğun önemi açısından arkadaşlarınızla yorumlayınız.
Cevap: Ailede hep birlikte yaşıyoruz. Aynı çatıyı, sofrayı paylaşıyoruz. Bu yüzden aile içi sorumluluklarımız vardır. Ailede huzur ve mutluluğun olabilmesi için kendi sorumluluklarımızı yerine getirmeliyiz.
Etkinlik
Aile içinde yerine getirmemiz gereken görev ve sorumluluklarınız ilgili bir liste oluşturunuz. Ardından bunlardan hangilerini yerine getiremediğinizin nedenlerini düşününüz. Sorumluluklarınızı yerine getirmek için çözümler üretiniz.
Cevap: Kardeşime ödevlerinde bazen yardımcı olamıyorum. Bunun sebebi benim de ödevimin olması.
-Odamı toparlamak.
-Yemek yaparken anneme yardım etmek.
-Kardeşime ödevlerinde yardım etmek.
Düşünelim
“Dinin korunması” ne demektir? Arkadaşlarınızla tartışınız.
Cevap: Dini korumak için onun şartlarına uymalıyız. İbadetlerimizi yerine getirmeliyiz. Kısacası din bizden ne istiyorsa yapmalıyız. Bu sayede dini korumuş olur ve diğer nesillere aktarırız.
Etkinlik
İslam’ı öğrenmek dinin korunmasına nasıl katkıda bulunur? Arkadaşlarınızla tartışınız.
Cevap: İslam dinini öğreniriz. Onu yaşatmak için de ibadetlerimizi gerçekleştiririz. Hayatımız boyunca, bunu devam ettirdikçe diğer nesillere geçecektir.
Düşünelim
Hz. Yusuf (a.s.) hakkında neler biliyorsunuz? Arkadaşlarınızla bildiklerinizi paylaşınız.
Cevap: Hz. Yusuf, kardeşleri tarafından kuyuya atılmıştır. Ailesi onu arasa da bulamamıştır. Daha sonra bir kervan onu bulmuş ve onu Mısır’a götürmüştür. Birçok haksızlığa dayanan Hz. Yusuf, iftara sonucu zindana dahi atılmıştır. Yıllar sonra kardeşleri onu bulmuş, ondan af dilemişlerdir. Hz. Yusuf onları affetmiştir. Ailesi onun yanına gelmiş ve birlikte yaşamışlardır.
Etkinlik
Yukarı hadislerde Hz. Yusuf’un (a.s.) hangi özellikleri vurgulanmaktadır? Arkadaşlarınızla belirleyerek yorumlayınız.
Cevap: Hz. Yusuf’un güzelliğinden ve günahlarının azlığından bahsedilmiştir.
Etkinlik
Hz. Yusuf’un (a.s.) hayatındaki olayları içeren bir tarih şeridi hazırlayıp arkadaşlarınızla değerlendiriniz.
Cevap:
-Hz. Yusuf’u babası çok severdi. Bu yüzden kardeşleri onu kıskanırdı.
-Bir gün rüya gördü ve bunu babasına anlattı. Babası ona bu sırrı saklamasını söyledi.
-Kardeşleri plan hazırlayıp onu kuyuya attılar ve babalarına onu kurdun yediğini söylediler.
-Kuyudan onu bir kervan çıkardı ve onu Mısır’a götürdü. Orada onu bir vezir köle olarak aldı.
-Vezir’in hanımı ona iftira attı, bu yüzden zindana atıldı.
-Zindandaki kişilerin rüyalarını yorumladı.
-Mısır hükümdarının rüyası üzerine onu çağırdılar ve Hz. Yusuf rüyayı yorumladı.
-Hz. Yusuf’u maliye bakanı yaptı.
-Rüya yorumunun gerçekleşmesi üzerine kıtlık başladı, diğer ülkeler bu durumdan etkilendi. Bu yüzden buradan erzak almaya başladılar.
-Kardeşleri de Mısır’a geldi. Hz. Yusuf onları tanıdı fakat onlar tanımadı. Kardeşleriyle konuştu, onlara iyi davrandı.
-Bir sonraki gelişlerinde Bünyamin’i çağırdı. Eğer getirmezlerse onlara erzak vermeyeceğini söyledi.
-Bünyamin geldi ve onu geri bırakmadı. Babasını da çağırdı. Kardeşlerine kendini tanıttı.
-Babası da gelince Hz. Yusuf’un rüyası gerçekleşmiş oldu.
4. Bir Sure Tanıyorum: Asr Suresi ve Anlamı
Düşünelim
“Asr” ne demektir? Asr ile ilgili ne biliyorsunuz? Arkadaşlarınızla konuşunuz.
Cevap: Asr suresi; salih amel işleyenlerin, hakkı önemseyenlerin ziyan olmayacağını belirtir. Fakat birçok kişinin ziyan içinde olduğundan da bahsetmektedir.
Etkinlik
Yukarıdaki hadisi zamanın önemi açısından arkadaşlarınızla yorumlayınız.
Cevap: Zaman hızlıca akıp gitmektedir. Bu yüzden şu an ki halimizden memnun olmalıyız. İleride farklı şeyler olabileceği için şimdiki zamanın keyfini çıkartmalıyız.
Etkinlik
Asr suresinden başka ne gibi mesajlar çıkarabileceğini arkadaşlarınızla belirleyerek değerlendiriniz.
Cevap:
Gösterişten uzak olacak şekilde iman etmek,
Yararlı ve iyi işler yapmak,
Zamanın kıymetini bilmek, örnek verilebilir.
A- Aşağıdaki soruları cevaplayınız
1- Din, birey ve toplum arasında nasıl bir ilişki vardır, açıklayınız
Cevap: Din, bireyleri ve toplum içerisindeki hal ve hareketlerinin nasıl olması gerektiğini açıklayan bir rehberdir. En önemli ilişki budur.
2- Dinin temel amacı nedir? Belirtiniz.
Cevap: Dinin temel amacı insanları doğru yola sevk ederek Yüce Allah’a ibadet edip bu dünyada ve diğer dünyada huzurlu bir hayat yaşamalarını sağlamaktadır.
3- İslam dini can, akıl, mal, nesil ve din emniyetine niçin önem verir? Belirtiniz
Cevap: Çünkü İslam dini insanın yaşamasını, mal kazanmasını ve neslinin devamına önem verir. Bu nedenle bu hususlara İslam dini önem göstermektedir. Bir insanın canına, malına, nesil ve din emniyetine tasallut edenler Allah tarafından ahirette kesin bir şekilde cezalandırılacaktırlar.
4- Hz. Yusuf’un (a.s.) hayatından çıkarılabilecek temel değerler nelerdir? Belirtiniz.
Cevap: Hz. Yusuf’un hayatından çıkarabilecek en temel değer; her koşulda ne olursa olsun Allah’a tevekkül edip ondan yardım istemektir.
5- Asr sursinden çıkarılabilecek mesajlar nelerdir? Belirtiniz.
Cevap: Allah’a, yanlızca onun rızasını kazanmak için iman etmek, emir ve yasakları uygulamak, kötü işlerden kaçınıp iyi işler yapmak. Hakkı ve sabrı tavsiye etmektir.
B- Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan noktalı yerleri uygun kavramlarla tamamlayınız
1- …Din…
2- …birey…
3- …toplum…
4- …akıl…
5- …nesil…
C- Aşağıdaki sorulardan her biri için dört cevap seçeneği verilmiştir. Seçeneklerden yalnızca biri doğrudur. Doğru seçeneği bularak işaretleyiniz.
1. Sorunun Cevabı A Şıkkıdır.
2. Sorunun Cevabı D Şıkkıdır.
3. Sorunun Cevabı C Şıkkıdır.
4. Sorunun Cevabı C Şıkkıdır.
5. Sorunun Cevabı D Şıkkıdır.
Ç- Aşağıdaki ifadelerden doğru olanın başına (D), yanlış olanların başına (Y) yazınız
1- D
2- D
3- D
4- D
5- Y
6- D
7- Y
8- Y
9- D
10- Y
D- Defterinize “İslam ve Temel Hak ve Özgürlükler konulu bir kompoziyon yazınız.
İSLAM VE TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİ
1. Üsve-i hasene, sıdk, emanet, istişare ve azim kavramlarınının anlamlarını sözlük ve ansiklopedilerden araştırıp defterinize yazınız.
2. Hz. muhammed’in (s.a.v) ahlakı ile ilgili örnekler araştırarak defterinize yazınız.
3. Bütün peygamberlerde bulunan özelliklerle Hz. Muhammed’in (s.a.v)’in sahip olduğu ahlaki özellikler arasında nasıl bir ilişki olduğunu araştırınız.
Cevap: Hz. Adem’den, Hz. Muhammed’e kadar tüm peygamberler aynı ahlaki özelliklere sahiptir. Çünkü peygamberlerin ahlakı Allah tarafından verilmektedir. Peygamber efendimizin ahlakı ise Kur’an-ı Kerim’dir.
4. Hz. Muhammed’in (s.a.v) örnek davranışlarının bizim için önemini araştırınız.
Cevap: Hz. Muhammed (s.a.v) tüm müslümanlar en iyi örnek olacak, en mükemmel insandır. Peygamberimizin ahlakı Kur’an’dır. Bu nedenlerden ötürü peygamber efendimizin örnek davranışları tüm müslümanlar için önemlidir.
5. Kur’an-ı Kerim mealinden Kureyş suresininin anlamını okuynuuz. Surenin konusunu ve sureden çıkarılabilecek mesajları belirleyerek defterinize yazınız.
Cevap: Allah insanlara bir çok nimet vermiştir. Bunları müslüman veya gayrimüslim olarak ayırt etmeden herkese vermektedirler. Allah (c.c) karşılığında kendilerine kulluk edip ibadet etmelerini emretmiştir.
1. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) Doğruluğu ve Güvenilir Kişiliği
DÜŞÜNELİM
Doğru ve güvenilir olmak ne demektir? Arkadaşlarınızla tartışınız.
Cevap: Kişinin her bakımdan doğru olması yani her daim doğrunun yanında olmak ve doğruları söylemek demektir. Güvenilir olmak ise zamanla karşındakinin güvenini kazanıp onun sana sır vermesi, eşyasını emanet etmesi gibi şeylerdir.
ETKİNLİK
Yukarıdaki hadisi, iman-ahlak ilişkisi açısından arkadaşlarınızla yorumlayınız.
Cevap: Eğer bir kişinin imanı çok iyiyse, ahlak açısından da en iyisi odur. Yani ahlakın iyi olması imandan geçmektedir. İman olmadan ahlak olmaz. Bu yüzden ahlaklı olmak için imanlı da olmalıyız.
ETKİNLİK
Yukarıdaki hadisi doğru ve güvenilir bir kişide bulunması gereken özellikler açısından arkadaşlarınızla değerlendiriniz.
Cevap: “Doğru ve güvenilir olan birinde bu özellikler bulunmaz. O her zaman doğru söyler, yalan söylemekten kaçınır. Sözünü hep tutar ve emanete gözü gibi bakar, başına bir şey gelmesini engeller.
ETKİNLİK
Çevremizdeki insanların güvenini kaybetmemek için nelere özen göstermek gerekir? Arkadaşlarınızla belirleyerek değerlendiriniz.
Cevap: Verdikleri emanete sahip çıkmalıyız. Eğer sır verdiyse onu tutmalıyız. Yalan söylememeliyiz, hep doğruları söylemeliyiz.
ETKİNLİK
Doğruluk ve güvenilirliğin bireysel ve toplumsal yararları nelerdir? Arkadaşlarınızla belirleyerek değerlendiriniz.
Cevap: Doğru ve güvenilir olunca toplumda sözün geçer, insanlar seni sever ve saygı gösterir. Bireysel olarak da kişi hep iyilik yapar ve imanı güçlü olur.
2. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) Merhametli ve Affedici Oluşu
Düşünelim
Halk arasında kullanılan “merhametli insan”, “vicdanlı insan”, “insanlıktan çıkmış” ve “taş kalpli” gibi ifadeler hangi özellikteki kişiler için kullanılır? Arkadaşlarınızla tartışınız.
Cevap: “merhametli insan” ve “vicdanlı insan” gibi ifadeler merhamet sahibi kişiler için kullanılırken, “insanlıktan çıkmış” ve “taş kalpli” gibi ifadeler merhametsiz ve affedici olmayan kişiler için kullanılır.
ETKİNLİK
Siz de Allah’ın (c.c.) insanlara merhametini gösteren örnekler bularak arkadaşlarınızla değerlendiriniz.
Cevap: Allah’ın bize karşı olan sevgi ve merhametinden dolayı insanlara birçok nimet göndermiştir. İyi ve rahat yaşamamız için bunları yapmıştır. Bu da Allah’ın bize karşı olan sevgi ve merhametini gösterir.
ETKİNLİK
Yukarıdaki ayetleri Hz. Peygamber’in (s.a.v.) Mekkelilere karşı tutumu ile nasıl ilişkilendiriyorsunuz? Arkadaşlarınızla değerlendiriniz.
Cevap: Hz. Peygamber Mekkelilere karşı her zaman iyi olmuştur. Onların nefret ve kinlere karşı hep iyilikle karşılık vermiştir. Bu sayede Mekkeliler de İslam’ı kabul etmiştir.
ETKİNLİK
Hz. Muhammed (s.a.v.) gibi merhametli, hoşgörülü ve affedici olabilmek için nelere özen göstermeliyiz? Arkadaşlarınızla değerlendiriniz.
Cevap: Kötülüğe kötülükle karşılık vermemeliyiz. Hep iyiliğin yanında olmalıyız. Zaten içimizde iyilik olduğunda merhametli, affedici ve hoşgörülü oluruz.
3. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) İstişareye Önem Vermesi
Düşünelim
“Danışan dağlar aşmış, danışmayan düz yolda şaşmış.” atasözü ile verilmek istenen mesaj nedir?Arkadaşlarınızla konuşunuz.
Cevap: Kişinin bir konuyu etrafındakilerle danışması onun bu konuda iyi olmasını sağlar. Fakat danışmazsa onun için pek iyi olmaz. Bu atasözünde verilmek istenen mesaj budur.
ETKİNLİK
Hz. Peygamber’in (s.a.v.) gerektiğinde istişare yapması toplumu nasıl etkilemiş olabilir? Arkadaşlarınızla değerlendiriniz.
Cevap: İnsanlar kendilerini mutlu hissetmişlerdir ve şaşırmışlardır. Çünkü Peygamberimiz gibi birinin bile istişare yapması onları farklı hissettirmiştir. Hz. Peygamber toplumu bu yönden etkilemiştir.
ETKİNLİK
Yukarıdaki hadisi, istişarenin önemi açısından arkadaşlarınızla yorumlayınız.
Cevap: İşler hep danışma ile yürütülmelidir. Böyle olursa her şey daha iyi olur. Danışılmadan yapılan bir iş, danışılarak yapılandan daha kötü olur.
ETKİNLİK
Önemli bir iş yaparken veya karar alırken hiç istişare yaptınız mı? Yapmadıysanız niçin yapmadınız? Sonuçları nasıl oldu? Yaptıysanız bu istişarenin size sağladığı yararlar neler oldu? Arkadaşlarınızla paylaşıp değerlendiriniz.
Cevap: Tabii ki istişare yaptım. Çünkü istişare önemli. Eğer istişare yapmasaydım hata yapabilirdim fakat istişare yaptığımdan dolayı her şey yolunda gitti ve hata yapmadım.
DÜŞÜNELİM
“Cesurun bakışı, korkağın kılıcından keskindir.” atasözündeki cesur kimdir, cesur olmak niçin önemlidir? Arkadaşlarınızla konuşunuz.
Cevap: Cesur olmak, korkaklıktan iyidir. Kişi cesur olunca korkak olanın yapamayacağını yapar ve hep cesaret gösterir. Bu yüzden önemli olduğu söylenebilir.
ETKİNLİK
Yukarıdaki hadisi arkadaşlarınızla yorumlayınız.
Cevap: Cimrilik ve korkaklık huyların en kötüsüdür. Bu huyların tersi olan cömertlik ve cesaretlik daha iyidir. Cimri ve korkak olmaktan kaçınmalıyız.
ETKİNLİK
Mevlana’nın yukarıdaki sözünde verilmek istenen mesaj nedir? Arkadaşlarınızla yorumlayınız.
Cevap: Herkesi kendimize eşit görmeliyiz. Küçümsemek akılsızlık, büyük görmek de korkaklıktır.
ETKİNLİK
Hz. Muhammed’in (s.a.v.) davasındaki cesareti ve kararlılığını nasıl örnek alabiliriz? İlkeler belirleyerek arkadaşlarınızla değerlendiriniz.
Cevap: Hz. Muhammed gibi yapılan bütün baskılara karşı cesaretli ve azimli olmalıyız. Hz. Muhammed’in bilgisiz ve düzensiz bir toplumu düzene ve bilgiye kavuşturması yani bu konuda olan kararlığı gibi bizde böyle olmalıyız.
5. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) Hakkı Gözetmedeki Hassasiyeti
Düşünelim
“Hakkı gözetmek” ifadesi size hangi anlamları çağrıştırıyor? Arkadaşlarınızla konuşunuz.
Cevap: Kişinin hakkına saygı göstermek ve dikkat etmek denilebilir.
ETKİNLİK
Yukarıdaki ayetten hareketle toplumda hak ve adaletin gözetilmesini engelleyen durumlar nelerdir? Arkadaşlarınızla bir liste oluşturarak değerlendiriniz.
Cevap:
ETKİNLİK
“Yönettikleri insanlara, ailelerine ve sorumlu oldukları kişilere karşı adaletli davrananlar, Allah katında, nurdan minberler üzerinde ağırlanacaklar.”
Yukarıdaki hadisi, hak ve adaleti gözetmenin önemi açısından arkadaşlarınızla yorumlayınız.
Cevap: Hadise baktığımızda adaletin çok önemli olduğu vurgulanmıştır. Sorumlu olduğumuz bütün kişilere karşı adaletli olmalıyız. Hakları neyse ona göre davranmalıyız.
ETKİNLİK
Hz. Peygamber’in (s.a.v.) hakkı gözetmedeki hassasiyetinin toplumsal hayat açısından önemi nedir? Arkadaşlarınızla değerlendiriniz.
Cevap: Hz. Peygamber’in hakkı gözetmesinden dolayı diğer insanlara bu konuda örnek olmuştur. İnsanlar hakkı gözettiğinden dolayı mutlu olmuşlardır ve kendilerini iyi hissetmişlerdir. Toplumda sevgi, saygı ve dayanışma olmuştur.
DÜŞÜNELİM
Çevrenizdeki insanlara değer verdiğinizi hangi tutum ve davranışlarınızla gösteriyorsunuz? Düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.
Cevap: İsteklerini elimden geldiğince yerine getirmeye çalışıyorum. Bazen hediyeler alıyorum. Onu mutlu etmeye çalışıyorum.
ETKİNLİK
Hz. Muhammed’in (s.a.v.) çocuklarla ilgilenmesi, insanlara verdiği değer açısından arkadaşlarınızla değerlendiriniz.
Cevap: Hz. Muhammed’in çocuklara değer vermesini, çocuklarla ilgilenmesinden anlayabiliriz. Çocukların sevdiği oyunları birlikte oynaması bile çocuklara karşı olan değerini bize gösterir.
ETKİNLİK
Hz. Muhammed’in (s.a.v.) sahip olduğu ahlaki erdemlerin bir listesini oluşturunuz. Bunlardan hangilerinin sizin hayatınızda ne kadar olduğunu belirtiniz. Az olan veya hiç olmayan varsa sebepleri üzerinde düşününüz. Bundan sonrası için neler yapabileceğiniz konusunda öneriler geliştiriniz.
Cevap:
Bu ahlaki erdemlerin hayatımızdaki önemi büyüktür. Bu yüzden bizim de böyle olmamız gerekir. Hz. Muhammed’in yaşadıklarına bakarak bizde onun gibi olmaya çalışabiliriz.
ETKİNLİK
Sizce Hz. Muhammed’in (s.a.v.) örnek kişiliğinin İslam’ı anlamadaki önemi nedir? Arkadaşlarınızla değerlendiriniz.
Cevap: Hz. Muhammed; insanların nasıl yaşaması, olaylara karşı nasıl davranış göstermesi gibi konularda bize yardımcı olur. Allah, Hz. Peygamberi bize İslam’ı nasıl yaşamamız gerektiğini öğretmesi için göndermiştir. Bu yüzden Hz. Muhammed’in kişiliği bütün insanlara örnektir ve önemlidir.
Facebook'ta Paylaş
Twitter'da Paylaş
Linkedin'de Paylaş
8. Sınıf Din kültürü kitabının içindeki ders kitabı cevaplarının tek bir konuda paylaşılması çok iyi ve pratik olmuş. Ben bu sayfamı ana sayfama kaydederek her gün ödevlerimi bitirdikten sonra kontrol etmek için uğrayacağım.
Sitede yer alan yazı, resim ve dosyaların tüm hakları saklıdır ve izinsiz paylaşılması kesinlikle yasaktır.