Türk Yaşam Kültürüme Oturma Odasının ve Mobilyalarının Değişimi

Türk Yaşam Kültürüme Oturma Odasının ve Mobilyalarının Değişimi

Dünya üzerindeki tüm insanların hiç şaşmaz şekilde hayatta kalabilmesi için birkaç temel ihtiyacı bulunmaktadır. Bunların başında beslenme ve barınma gelmektedir. Barınma, insanoğlunun var olduğu ilk antik çağlardan itibaren kullandığı ihtiyaçlarındandır. İlk insanlar ilk zamanlar mağara kovuklarında veya ağaç dallarında yaşadığı¹ bilinmektedir. Günümüze kadar uzanan uzun bir serüven olan barınma ihtiyacı çözüldükten sonra insanlar “oturma” eylemi ve kavramıyla karşılaştılar. Günümüzde bu durum toplumlardaki insanların kültürel yaşantısına, geleneklerine, yaşam şekillerine, cinsiyetine, yaşına ve sosyal statülerine göre farklılık gösteren dizaynlara neden olmuştur. Toplumların oturma alışkanlıkları üzerine çalışmalar yapan Amerikalı antropolog Hewes dünyanın dört bir yanında yapmış olduğu araştırmalar sonucunda insanların binden fazla sabit duruş sergilediğini ve bunların büyük bölümünün de oturma postürlerini oluşturduğunu tespit etmiştir².

İndirkaş eserinde (2012: 1665) Divanü Lügat-it-Türk, Kutadgu Bilig ve Uygur şiirlerinde, Göktürk, Uygur ve Selçuklulara ait minyatür, çini gibi görsel malzemelerde bağdaş kurarak oturmanın saygın bir konuma işaret ettiğini ifade etmektedir.

Günümüzde Türklerde Batılı Tarzda Oturma Odası

Kutadgu Bilig, Uygur Şiirleri ve Divanü Lügat-it Türk eserlerinin haricinde günümüz modern çağında oturma odası tamamen misafirlere ayrılmış ve binlerce yıllık kültüründen saygın izler taşıyan bir öneme bürünmüştür. Misafir odası olarakta zaman zaman anılan bu odalar oturma odası olarak günümüzde yerini almış ve evin misafirlerinin gelmesi durumunda ev halkıyla beraber toplanılan bir yer haline dönüşmüştür. Doğuda ve batıda farklı mimari tasarımlarla karşılaşılır. Günümüzde batılı tarzda bir oturma odasında aile üyelerinin bir araya geldiği zamanda oturması gereken genellikle 2 adet uzun ve iki adet tekli koltukların olduğu, bireylerin izleyebileceği bir televizyonun olduğu ve bazen ise okuma aktivitelerinin gerçekleştirilebilmesi için küçük bir kütüphanenin olduğu ortamdır. Bu ortamlar mevsimin durumuna göre kalın halılarla kaplanır veya odanın zemini çıplak bırakılabilir.

Günümüzde Türklerde Doğulu Tarzda Oturma Odası

Oturma odaları günümüz Türkiye’sinde doğu ve batı şeklinde ayrıldığı bilinen bir gerçek. Özellikle Türkiye coğrafyasının Doğu Anadolu, Güney Doğu Anadolu ile Akdeniz bölgesinin doğu kısımlarında oturma odalarının koltuklardan çok yerlerdeki mobilyaların olduğu biliniyor. Halk ağzında “şark köşesi” olarakta bilinen odanın bazı bölümleri yere serilmiş kaliteli ve yumuşak minderlerle duvarı boylu boyuna takip eder. Duvarla oturan kişinin temasını kesip soğuktan etkilenmesini önlemek için kalın ve büyük yastıklar duvar boyunca devam eden minderlerin başına konulur. Genelde odaya ilk girildiğinde odanın “U” şeklinde kaplandığı fark edilir.

1: Türkiye Mağaraları Doç. Dr. Faruk AYLAR syf. 1
2: (Cranz, 2001: 36).
3: İndirkaş eserinde (2012: 1665)
*The Journal of Turk & Islam World Social Studies Yıl: 5, Sayı: 16, Mart 2018, s. 71-85

Önerilen Yazılar: