Makale, bilimsel verilere ve kanıtlara dayanarak yazılır; yazar kendi düşüncelerini somut örneklerle destekler. Deneme ise daha özgür bir yazı türüdür, kanıtlama amacı taşımaz, yazarın kişisel görüş ve duyguları ön plandadır. Makale öğretici ve bilgilendirici iken, deneme düşündürücü ve içten bir üslup taşır.
Haber yazısı, güncel olayları tarafsız bir dille aktarır, bilgi vermek esastır. Makale ise daha derinlemesine bir inceleme yapar, konunun nedenlerini ve sonuçlarını tartışır. Haberler kısa ve sade bir dil kullanırken, makaleler daha uzun, yorumlu ve açıklayıcıdır. Haber yazısı anı yaşatır, makale ise olayı analiz eder.
Giriş bölümünde konu tanıtılır ve okuyucunun ilgisi çekilir. Gelişme bölümünde görüşler, örnekler ve kanıtlarla desteklenir. Sonuç bölümünde ise ana fikir vurgulanır, yazı toparlanır. Makalede mantıklı bir bütünlük ve akış olmalıdır. Her bölümün işlevi bellidir, bu yapı yazının anlaşılmasını kolaylaştırır.
Eleştiri, bir eseri ya da düşünceyi değerlendirme amacı taşır. Yazar, güçlü ve zayıf yönlerini tarafsız biçimde ortaya koyar. Amaç yıkıcı bir yaklaşım değil, okuyucuya doğru bir bakış açısı kazandırmaktır. Eleştiride bilgi birikimi önemlidir, çünkü yazarın eseri adil ve ölçülü değerlendirmesi beklenir.
Makale yazarken konu açık ve anlaşılır olmalı, bilgi kirliliği yaratmadan somut verilerle desteklenmelidir. Dil sade ve akıcı kullanılmalı, gereksiz süslemelerden kaçınılmalıdır. Kaynaklar güvenilir olmalı, yazarın görüşü mantıklı bir çerçevede verilmelidir. Ayrıca okuyucuya yeni bakış açıları sunmak, makalenin değerini artırır.